FODMAP dieet

FODMAP-dieet introductie

Het FODMAP-dieet wordt aangeraden bij mensen met ernstige buik/darmklachten, uit onderzoek blijkt immers dat 80% van de IBS-patiënten duidelijke verbetering waarnemen van hun klachten met het volgen van het laag FODMAP-dieet.

Er kan van IBS (irritable bowel syndrome) of prikkelbare darmsyndroom (PDS) of spastische darmen worden gesproken als je voldoet aan volgende voorwaarden (ROME IV criteria, 2016):

1. Buikpijn min.1 dag/week over de laatste 3 maand (én o.a. opgeblazen gevoel, krampen, darmrommelingen, vermoeid)
2. Symptomen zijn min. 6 maanden bezig op moment diagnose en meer uitgesproken de laatste 3 maanden.
3. 2 andere symptomen:
   • verbetering na defaecatie
   • verandering van de stoelgang in frequentie
   • verandering van de stoelgang in vorm

IBS komt voor bij 15 tot 20% van de bevolking; slechts 1/3^de van deze mensen zoekt medische hulp.

FODMAP’s worden slecht of niet opgenomen in de dunne darm en komen zo onverteerd in de dikke darm terecht.  FODMAP’s trekken vocht aan wat de darmen doet uitzetten en aanleiding kan geven tot diarree. Bovendien fungeren deze onverteerde koolhydraten in de dikke darm als voedselbron voor de darmbacteriën waardoor ze gaan gisten. Dat levert gasproductie en symptomen als winderigheid en opgeblazen gevoel.

Het laag FODMAPdieet wordt dan ook beschouwd als één van de belangrijkste doorbraken in de behandeling van IBS (dr. J Arts van AZ Sint-Lucas Brugge en prof. Dr. J. Tack van het UZ Leuven liggen hier mee aan de basis).

Het FODMAP-arm dieet bestaat uit 3 fasen:

1. Eliminatiefase: De bedoeling is om 4 à 6 weken strikt het laag-FODMAP-dieet te volgen -lees nauwkeurig de ingrediëntenlijsten op etiketten- om de darmen tot rust te laten komen (verbetering begint meestal na 2 weken)

TE MIJDEN: Eet die producten best niet

TOEGELATEN: Laag in FODMAP’s, die producten mogen in normale hoeveelheden gegeten worden

BEPERKEN: Max. 1 portie gebruiken per maaltijd of als tussendoortje (met een maximum van 3 porties per dag)

2. Herintroductiefase: (indien patiënt klachtenvrij is) stap voor stap bepaalde voedingsmiddelen terug gaan herïntroduceren à welke FODMAP’s kan je verdragen, welke hoeveelheid?

Het is belangrijk om na 4 à 6 weken eliminatie, voedingsmiddelen terug te herintroduceren aangezien de voeding anders te eentonig en onevenwichtig wordt. FODMAP’s zijn ook in gezonde voedingsmiddelen aanwezig die noodzakelijk zijn voor een goede darmflora. Op lange termijn (stabilisatiefase) dienen enkel de FODMAP’s die klachten blijven veroorzaken vermeden te worden en de persoonlijke tolerantiegrens te worden gerespecteerd.

Een voedselintolerantie kan doorheen de jaren milder of net ernstiger worden. Daarom is een regelmatige opvolging belangrijk. Indien nodig wordt het voedingsadvies op maat herzien en kan een nieuwe tolerantiegrens bepaald worden.

3. Stabilisatiefase: Hierbij zijn de FODMAP’s gekend die klachten veroorzaken. Alle voedingsmiddelen die geen klachten gaven bij de herintroductiefase mogen gegeten worden in de stabilisatiefase.  De voedingsmiddelen die wel klachten veroorzaakten in de herintroductiefase zullen moeten vermeden worden.

Naast het FODMAP-dieet zo strikt mogelijk toe te passen is het ook aangewezen een aantal leefstijlfactoren in acht te nemen:

• Voorkomen dat je lucht inslikt omdat dit ongemakken kan geven zoals krampen, gasvorming of winderigheid, wanneer je:
  – kauwgom kauwt
  – drinkt met een rietje
  – tegelijk eet en drinkt of het eten met drinken wegspoelen
  – tegelijk eet en praat

• Probeer op vaste tijdstippen te eten en geen maaltijden over te slaan, liever 5 kleinere maaltijden dan 3 grote.
• Eet traag, in een ontspannen sfeer en kauw grondig (20x/hap)
• Draag geen te strakke kleding; dit kan symptomen verergeren.
• Gebruik geen laxeermiddelen of stoppende middelen op eigen initiatief; bespreek dit telkens met je arts.
• Stop met roken
• Ga een half uurtje wandelen na de maaltijd (meer lichaamsbeweging helpt, bij voorkeur in open lucht)
• Zorg voor een correcte toilethouding

Afbeelding uit: ‘De mooie voedselmachine’, De charme van je darmen, van: Giulia Enders

FODMAP’s zijn van nature aanwezig in de voeding of worden toegevoegd door de industrie. Hieronder vind je een overzicht van de verschillende FODMAP’s.